Systematyczne badania krwi pozwalają na analizę poziomu minerałów, ich wahania na skutek zmiany trybu życia czy zażywania leków. Jednak magnez obecny w surowicy stanowi jedynie 1% całkowitego magnezu ustrojowego – jego 99% zgromadzone jest w komórkach (w formie jonów wolnych i związanych z białkami). Z tego powodu większość standardowych badań kontrolnych nie pozwala na diagnozę niedoborów tego pierwiastka. Ten problem staje się coraz bardziej istotny we współczesnym społeczeństwie – na skutek konsumpcji wysokoprzetworzonej żywności, zbóż o zmniejszonej zawartości magnezu (przez intensyfikację upraw na glebach zubożałych) i ogólnego starzenia się ludności. Znacząca część współczesnego społeczeństwa w pewnym wieku będzie zmuszona do suplementacji magnezu, w celu uniknięcia jego subklinicznych niedoborów i zapobieganiu przewlekłym schorzeniom układu sercowo-naczyniowego, które stanowią globalny kryzys współczesnej medycyny.
Jawne oraz subkliniczne niedobory składników odżywczych
Istnieją dwa rodzaje niedoborów składników odżywczych, niedobory jawne (takie jak szkorbut spowodowany niedoborem kwasu askorbinowego lub wola z niedoboru jodu) i niedobory subkliniczne (klinicznie ciche zmniejszenie funkcji fizjologicznych, komórkowych i / lub biochemicznych). To ta ostatnia jest najbardziej niepokojąca, ponieważ jest trudna do zdiagnozowania i predysponuje do wielu chorób przewlekłych. I chociaż oba powodują negatywne konsekwencje dla zdrowia, to pierwsze ma oczywiste objawy (stąd szczery niedobór), podczas gdy drugie mogą mieć negatywne lub zmienne skutki zdrowotne, które nie są tak widoczne (np. zwapnienie naczyń). Dowody w literaturze sugerują, że subkliniczny niedobór magnezu jest powszechny i jest jedną z głównych przyczyn chorób przewlekłych, w tym chorób sercowo-naczyniowych i wczesnej śmiertelności na całym świecie, i należy go uznać za kryzys zdrowia publicznego.
Magnez jest magazynowany w kościach
W organizmach kręgowców (więc w tym ludzi) magnez jest drugim (zaraz po potasie) najobfitszym kationem wewnątrzkomórkowy. Ciało dorosłego człowieka o masie 70kg zawiera około 25g czystego magnezu, z czego 90% znajduje się w mięśniach i kościach. W mięśniach magnez pełni ogromną rolę w podstawowym funkcjonowaniu komórek i ich wyspecjalizowanych skurczach. Kości są natomiast magazynem magnezu. Pierwiastek ten zgromadzony jest w formie składnika mineralnego szkieletu tkanki. Zgromadzony w kościach magnez znajduje się w stanie dynamicznej równowagi, jego poziom zależy nie tylko od globalnego stanu organizmu, ale też zapotrzebowania lokalnego. Zmienia się na przykład w trakcie rekonstrukcji tkanki kostnej po złamaniach.
Sprawdź też: Dieta DASH: zasady, produkty, przykładowy jadłospis
Badania kości przedstawicieli społeczeństw myśliwskich i ich możliwego modelu diety pozwoliły na określenie dziennego dostarczania magnezu na 600mg. Wartość ta znacznie przewyższa współczesne średnie, które lokalizują się w okolicy 150-200mg/dzień. Na skutek spadku aktywności fizycznej i bezpieczniejszemu otoczeniu człowieka – obecnie zalecana dzienna dawka magnezu wynosi 375mg. Nie jest to jednak minimalna wartość, która powinna być przyjmowana z pożywieniem. Ciąża, otyłości przemęczenie wiążą się ze wzrostem zapotrzebowania i zmniejszonym wchłanianiem magnezu.
Globalne konsekwencje zdrowotne powodowane niedoborem magnezu
Magnez uczestniczy w zapewnianiu prawidłowej gospodarki potasem i wapniem, dlatego jego niedobory wpływają negatywnie na funkcjonowanie całego organizmu. Objawy neurologiczne związane z drażliwością i problemami ze snem pochodzą od globalnych zaburzeń równowagi jonowej. Przewlekłe niedobory prowadzą do zaburzeń rytmów serca, depresji i choroby wieńcowej.
Subkliniczny niedobór magnezu prawdopodobnie prowadzi do nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, zwapnień tętnic, miażdżycy tętnic, niewydolności serca i zwiększonego ryzyka zakrzepicy. Sugeruje to, że subkliniczny niedobór magnezu jest głównym, choć niedocenianym, motorem chorób sercowo-naczyniowych. Przewlekłe niedobory magnezu są jednym z najczęściej niedocenianych problemów współczesnej medycyny, a w związku z poważnym udziałem w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych odpowiadają za kryzys zdrowotny „cywilizacji dobrobytu”.
Na podstawie:
DiNicolantonio JJ, O’Keefe JH, Wilson W. Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open Heart. 2018;5(1)
Rosique-Esteban, N., Guasch-Ferré, M., Hernández-Alonso, P., & Salas-Salvadó, J. (2018). Dietary Magnesium and Cardiovascular Disease: A Review with Emphasis in Epidemiological Studies. Nutrients, 10(2), 168. https://doi.org/10.3390/nu10020168
Przeczytaj też:
