Piramida Maslowa to wizualne uorganizowanie grup potrzeb ludzkich w postaci hierarchicznej. W teorii tej wyróżnia się pięć typów potrzeb: potrzeby fizjologiczne, potrzebę bezpieczeństwa, potrzeby emocjonalne, potrzebę szacunku i potrzebę samorealizacji. Piramida ta nie jest jednak modelem uniwersalnym i u wielu osób hierarchia ta może ulegać zmianie w zależności od etapu życia. Na ustalenie istotności potrzeb wpływ mają indywidualne przeżycia, wychowanie i kręgi kulturowe. Model piramidy Maslowa powstał już w latach 40. i od tamtego czasu ulegał licznym modyfikacjom. Przez ostatnie lata mamy do czynienia z pewna rewolucja kulturową, która za coraz bardziej istotne uważa potrzebę samorealizacji. Popularny staje się coaching, nie tylko w kontekście życia prywatnego, ale także jako istotny element funkcjonowania wielkich firm.
Teoria hierarchii potrzeb Masłowa (Maslowa)
Prezentowanie modelu w formie piramidy jest jednak niezmienne od samego początku istnienia tej teorii psychologicznej. Piramida u swojej podstawy zawiera potrzeby najbardziej niezbędne i najistotniejsze. Dopiero po ich spełnieniu człowiek może zająć się potrzebami ulokowanymi wyżej. Układ charakteryzuje się pewnym gradientem: w podstawowej części piramidy znajdują się potrzeby typowo biologiczne, a wyżej te związane z aspektami psychologicznymi.
Piramida potrzeb Maslowa – potrzeby fizjologiczne
Zaspokajanie potrzeb fizjologicznych jest związane z dostarczaniem do organizmu czynników niezbędnych do zachowania jego funkcji metabolicznych. Do potrzeb tych należy jedzenie, picie, wydalanie, sen, a w szerszej perspektywie również potrzeba prokreacji. Uznanie potrzeb fizjologicznych za najbardziej podstawowe jest instynktowne i właśnie ten region piramidy nie zmienił się od czasu jej utworzenia.
Sprawdź też: Paraliż senny – przyczyny i skutki zdrowotne
Potrzeba bezpieczeństwa w teorii Masłowa
Rozwój cywilizacji zapewnił ludziom schronienie i ubiór, jednak pojęcie potrzeby bezpieczeństwa jest współcześnie dużo szersze. Będziemy tu zaliczać również bezpieczeństwo ekonomiczne, bezpieczeństwo związane z dobrym stanem zdrowia i możliwością uporania się z nagłymi wypadkami.
Piramida potrzeb Masłowa (Maslowa) – potrzeby emocjonalne
Grupa ta dotyczy wszelkich potrzeb związanych z aspektami społecznymi – przynależność do grupy, akceptacja, zaufanie, przyjaźń i miłość. Potrzeby te wyewoluowały wraz z rozwojem inteligencji i zacieśnianiem się więzów społecznych. Jest to również pierwsza grupa potrzeb, których znaczenie może być umniejszone w przypadku chorób psychicznych.
Piramida potrzeb Masłowa – potrzeba szacunku
Czwarte piętro piramidy Maslowa jest ściśle związane z poprzednim, jednak mimo to postanowiono je rozdzielić. Może to wynikać z faktu, że potrzeby emocjonalne dotyczą interakcji człowieka z otoczeniem i do zaspokojenia wymagają istnienia struktur społecznych. Potrzeba szacunku jest również związana z szacunkiem otoczenia do danej osoby, jednak nie ogranicza się tylko do takich interakcji z zewnątrz.
Sprawdź też: Produkty o wysokiej zawartości witaminy B6 (pirydoksyny)
Szacunek do samego siebie jest tym zamkniętym w obrębie człowieka elementem czwartego piętra piramidy. Widzimy więc tu ciekawe przejście do elementów związanych z samodzielnym zaspokajaniem potrzeb. Również pierwsze piętra piramidy mogły być zaspokajane przez nasze własne działania.
Hierarchia potrzeb człowieka – potrzeba samorealizacji
Jest to stosunkowo nowe piętro, które obecnie staje się coraz bardziej istotne. Wraz ze wzrostem mody na samorozwój, indywidualną naukę niezależną od systemów edukacji i popularność kursów związanych z umiejętnościami miękkimi – rośnie również znaczenie potrzeby samorealizacji. Samorealizacja przestała być zarezerwowana tylko dla ludzi pochodzących z uprzywilejowanych części społeczeństwa, a stały się potrzebą, której wspieranie spełnienia jest obowiązkiem placówek edukacyjnych i firm.
Bibliografia:
Kenrick DT, Griskevicius V, Neuberg SL, Schaller M. Renovating the Pyramid of Needs: Contemporary Extensions Built Upon Ancient Foundations. Perspect Psychol Sci. 2010;5(3):292-314.
Henwood BF, Derejko KS, Couture J, Padgett DK. Maslow and mental health recovery: a comparative study of homeless programs for adults with serious mental illness. Adm Policy Ment Health. 2015;42(2):220-228.
Przeczytaj też:
