Ocenia się, że gdy temperatura powietrza jest wyższa niż 35 stopni (przy zachowaniu poziomu wilgotności na poziomie 50-70 proc.) oddawanie ciepła w głównej mierze jest możliwe poprzez parowanie potu z powierzchni skóry. Okazuje się jednak, że temperatura – choć bardzo istotna – jest tylko jedną ze składowych złożonego, fizjologicznego procesu, jakim jest pocenie się.
Jakie jest tempo wydzielania potu?
Tempo pocenia się uwarunkowane jest w rzeczywistości również innymi czynnikami m.in. indywidualnymi predyspozycjami (wiek, płeć, masa ciała, stan emocjonalny, poziom wytrenowania, ubiór, obecność chorób przewlekłych, infekcji, stan podgorączkowy, gorączka), stopniem oraz rodzajem aktywności fizycznej czy warunkami otoczenia (oprócz temperatury powietrza i wilgotności istotny w tym względzie jest także ruch powietrza, ukształtowanie terenu czy intensywność promieniowania UV).
Problemy i dolegliwości związane z poceniem
Warto wiedzieć, że upośledzenie wytwarzania potu może być związane z czynnikami fizjologicznymi (np. udarem cieplnym w przeszłości), ale może także stanowić konsekwencję całej masy czynników środowiskowych. Należą do nich m.in. choroby – głównie infekcje przebiegające z gorączką lub/i biegunką (towarzyszy im wzmożona utrata płynów), nadwaga i otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia snu (np. problemy z zaśnięciem lub częste wybudzanie się w nocy lub nad ranem), także cała gama jednocześnie stosowanych leków. Ten ostatni punkt obejmuje m.in. preparaty przeciwgorączkowe, uspokajające, nasenne, przeciwalergiczne środki hormonalne czy beta-blokery powszechnie stosowane w chorobach serca.
Sprawdź też: Niedobór pierwiastków i jego wpływ na zdrowie
Natomiast nadmierna potliwość jest znana pod nazwą hiperhydrozy. Do dzisiaj naukowcy nie są zgodni co do przyczyny jej powstawania. Najczęściej wymienia się uwarunkowania genetyczne, które powodują zaburzenia funkcjonowania gruczołów potowych. Gdy pocenie dotyczy całej powierzchni ciała, mówimy o uogólnionej nadpotliwości.
Aktywność fizyczna wpływa na potliwość i pocenie
Kolejnym ważnym punktem wpływającym na proces pocenia się jest stopień aktywności fizycznej. Szacuje się, że w trakcie wzmożonego wysiłku wytwarzanie potu wynosi około 0,5-1,5 litrów na godzinę, natomiast przy bardziej intensywnej aktywności, szczególnie jeśli przebiega ona w gorący i parny dzień może dochodzić nawet do 4 litrów na godzinę.
Pocenie powoduje utratę elektrolitów
Należy zaznaczyć, że wraz z potem następuje również utrata elektrolitów, w tym: sodu, chloru, potasu, i magnezu, a także, w mniejszych ilościach: wapnia, żelaza, miedzi, węglanów, fosforanów, siarczanów, kwasu mlekowego, aminokwasów i niektórych witamin. Wykazano, że wytworzenie 1 litra potu, powoduje utratę 2.9 gramów chlorku sodu, więc sportowcy trenujący raz lub dwa razy dziennie, wraz z 5 litrami potu, mogą stracić nawet 15 gramów soli. Jeszcze większe straty mogą prowadzić do zachwianie ważnej dla organizmu równowagi wodno-elektrolitowej. Nie bez przyczyny więc tak ważne wydaje się suplementowanie elektrolitów, szczególnie kiedy jednocześnie mamy do czynienia z kilkoma czynnikami zwiększającymi tempo pocenia się
Bibliografia:
Ohhashi, T., Sakaguchi, M. and Tsuda, T., 1998. Human perspiration measurement. Physiological measurement, 19(4), p.449.
Parrilla, M., Guinovart, T., Ferré, J., Blondeau, P. and Andrade, F.J., 2019. A Wearable Paper‐Based Sweat Sensor for Human Perspiration Monitoring. Advanced Healthcare Materials, 8(16), p.1900342.
Przeczytaj też:
