Odwodnienie u starszej osoby może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Odwodnienie jest najczęstszą przyczyną zaburzenia gospodarki elektrolitycznej wśród osób starszych ze względu na często niewykrywane objawy.
Seniorzy są szczególnie narażeni na odwodnienie
Dlaczego osoby starsze są szczególnie narażeni na odwodnienie? Dzieję się tak za sprawą kilku czynników. Po pierwsze, wraz z upływem lat zmniejsza się całkowita ilość wody w organizmie człowieka – jej ubytek wynosi nawet 6 litrów w okresie od 20. do 80 roku życia. Co więcej, wykazano, że osoby w podeszłym wieku znacznie rzadziej niż inni odczuwają pragnienie, co od razu przekłada się chociażby na ilość spożywanych płynów w ciągu doby.
Często powtarzane spostrzeżenie, że starsi mniej piją jest więc całkowicie zgodne ze stanem faktycznym. W wyniku fizjologicznego starzenia się organizmu nerki posiadają z kolei znacznie mniejszą zdolność do zagęszczania moczu. Dlatego uważa się, że jeśli w tym wieku pojawi się pragnienie, może być ono symptomem wczesnego odwodnienia.
Jak rozpoznać odwodnienie u osób starszych?
Pierwszym objawem odwodnienia to kolor moczu. Czysty mocz oznacza, że dana osoba jest dobrze nawodniona, podczas gdy ciemniejszy mocz zwykle oznacza odwodnienie. Kolejny ważny objaw odwodnienia to oczywiście wzmożone pragnienie. O ile większość z nas od razu wtedy sięga po coś do picia, tak osoby starsze często lekceważą to uczucie lub po prostu odczuwają pragnienie po jakimś czasie.
Najczęstsze objawy odwodnienia u osób starszych
- Słabe mięśnie
- Popadanie w letarg
- Suchość w ustach
- Bóle głowy lub zawroty głowy
- Niezdolność do pocenia się
- Niskie ciśnienie krwi
- Szybkie tętno
- Zmęczenie
- Dezorientacja
Starsze osoby z ciężkim odwodnieniem mogą mieć omdlenia, a nawet delirium i mogą mieć klasyczne objawy, takie jak niedociśnienie ortostatyczne. Jednak objawy kliniczne i badania laboratoryjne tradycyjnie stosowane do określenia stanu nawodnienia nie zawsze są dokładne u osób starszych. W szczególności, zmiany związane z wiekiem, zmiany funkcjonalne i przyjmowane leki mogą zakłócać te objawy kliniczne i testy. Na przykład, ze względu na zmiany skórne związane z wiekiem, badanie turgoru skóry może nie wykryć odpowiednio odwodnienia. Tradycyjne badania krwi, które są diagnostyczne u młodszych osób, takie jak stosunek BUN do kreatyniny, mogą nie być dobrym wskaźnikiem odwodnienia ze względu na zmniejszenie masy mięśniowej, które często występuje u seniorów.
Leki moczopędne mogą powodować odwodnienie u osób starszych
Należy także pamiętać, że osoby starsze nierzadko chorują przewlekle. Często są to schorzenia sercowo-naczyniowe wymagające stałego stosowania leków moczopędnych, które również przyczyniają się do znacznej utraty wody oraz – co równie istotne – ważnych elektrolitów (np. magnezu, potasu, sodu). To one bowiem m. in. pomagają utrzymać ciśnienie krwi na właściwym poziomie (potas) czy pomagają w utrzymywaniu właściwego funkcjonowania układu nerwowego (magnez).
Sprawdź też: Potas a ciśnienie krwi
Nasilenie tych niekorzystnych efektów uwarunkowane jest przede wszystkim dawką preparatu moczopędnego oraz czasem jego stosowania. Oczywiście, im taka terapia trwa dłużej, tym ryzyko niekorzystnego odwodnienia jest większe.
Jak zapobiegać odwodnieniu u osoby w podeszłym wieku?
Nie będzie niespodzianką, jeśli napiszemy, że podstawą w tym obszarze jest woda. Należy pamiętać, że minimum płynów dziennie:
- Dla mężczyzn to 2,5 litra wody, czyli 10 szklanek dziennie
- Dla kobiet to 2 litry wody, czyli 8 szklanek dziennie
Weźmy przy tym pod uwagę, że duże ilości wody zawarte są także w niektórych pokarmach jak np. w świeżych warzywach i owocach czy produktach mlecznych. Nie powinno ich więc zabraknąć w jadłospisie seniora.
Ile płynów powinna przyjmować starsza osoba?
Jak nawodnić seniora? Jest 5 prostych zasad aby zapewnić stareszej osobie odpowiednią ilość wody. Wbrew pozorom zapewnienie organizmowi 2–2,5 litra płynów dziennie jest zadaniem prostym. Wystarczy uwzględnić 5 zasad.
- Należy pić przez cały dzień, najlepiej małymi łykami, nawet jeśli nie czuje się pragnienia.
- Należy pić 1-2 szklanki wody po przebudzeniu.
- Należy trzymać napełnioną szklankę z wodą w zasięgu ręki i oka.
- Należy zwiększyć spożycie wody podczas wysiłku fizycznego, nawet jeśli uważamy, że jest on niewielki np. podczas spaceru z wnukami, prac ogrodniczych.
- Należy spożywać warzywa i owoce – są one przecież doskonałym i dostępnym źródłem wody.
Przeczytaj też:
