Zawroty głowy to symptom, który towarzyszy wielu chorobom i dolegliwościom. Czy zawroty głowy mogą być niebezpieczne? Czy mogą powodować utratę równowagi. Jeśli zawroty głowy nasilają się lub zwiększa się częstotliwość występowania, należy zasięgnąć porady medycznej.
Czym są zawroty głowy?
Zawroty głowy mogą opisywać kilka różnych doznań i są zaburzeniem orientacji przestrzennej. Zawroty głowy nie zawsze oznaczają stan zagrożenia życia, ale mogą być denerwujące. Czasem mogą być związane z poważniejszymi schorzeniami, takimi jak udar mózgu lub problemy sercowo-naczyniowe. Jednak nawet same w sobie, jeśli zawroty głowy prowadzą do upadku, mogą być niebezpieczne.
Zawroty głowy mogą wystąpić podczas ruchu, stania w miejscu lub leżenia.
Kiedy masz zawroty głowy, możesz czuć się:
- słabo
- odczuwać mdłości
- niestabilność
- zamroczenie
Co powoduje zawroty głowy?
Wiele schorzeń może powodować zawroty głowy, ponieważ równowaga dotyczy kilku części ciała. Mózg otrzymuje informacje o ruchu i położeniu ciała z:
- ucha wewnętrznego
- oczu
- mięśni
- stawów
- skóry
Zaburzenia ucha wewnętrznego są często przyczyną zawrotów głowy. Do najczęstszych przyczyn należą łagodne napadowe zawroty głowy (BPPV), zespół Meniere’a i infekcje ucha.
Łagodne napadowe zawroty głowy (BPPV)
Łagodne napadowe zawroty głowy (Benign paroxysmal positional vertigo, BPPV) powodują zawroty głowy przy zmianie pozycji głowy lub ciała (np. przy pochylaniu się). Zazwyczaj trwa to tylko kilka sekund lub minut. Ten niegroźny stan występuje, gdy kryształy wapnia w uchu wewnętrznym przemieszczają się poza swoje miejsce.
BPPV może wystąpić w wyniku urazu głowy lub po prostu z powodu starzenia się. Dobra wiadomość jest taka, że leczenie jest proste. Twój lekarz może przeprowadzić Cię przez serię prostych ruchów, zwanych procedurą repozycjonowania kanałów (CRP). Dzięki tym ruchom kryształy wracają do swojej właściwej pozycji.
Zespół Meniere’a a zawroty głowy
Zespół Meniere’a polega na obecności zbyt dużej ilości płynu w uchu wewnętrznym. Eksperci nie są pewni, dlaczego płyn ten się gromadzi. Każdy może zachorować na zespół Meniere’a, ale najczęściej występuje on u osób w wieku od 40 do 60 lat. Jeśli cierpisz na zespół Meniere’a, możesz również doświadczać:
- utrata słuchu
- stłumione lub zniekształcone słyszenie
- nudności i wymioty
- szumy uszne (dzwonienie w uchu)
Ataki zespołu Meniere’a zwykle występują nagle. Mogą trwać od 20 minut do 24 godzin. Metody leczenia obejmują leki zapobiegające nudnościom i zawrotom głowy. Pomocne mogą być również zmiany stylu życia, w tym:
- przestrzeganie diety o niskiej zawartości soli
- ograniczenie spożywania kofeiny i alkoholu
- zmianę leków
- rzucenie palenia
Jeśli dolegliwości nie ustępują po zastosowaniu prostych środków, lekarz może zalecić bardziej agresywne leczenie. Obejmują one wstrzykiwanie leków bezpośrednio do ucha oraz zabieg chirurgiczny.
Infekcje ucha a zawroty głowy
Wirusowe lub bakteryjne infekcje ucha mogą powodować stan zapalny (podrażnienie) w uchu wewnętrznym. Stan zapalny zakłóca komunikaty, które ucho wewnętrzne wysyła do mózgu.
Nerw w uchu wewnętrznym, nerw przedsionkowo-ślimakowy, ma dwie gałęzie. Każda z nich komunikuje się z mózgiem:
Nerw przedsionkowy wysyła sygnały dotyczące równowagi. Gdy nerw przedsionkowy jest w stanie zapalnym, dochodzi do zapalenia nerwu przedsionkowego.
Nerw ślimakowy wysyła sygnały dotyczące słuchu. Jeśli stan zapalny dotyczy również nerwu ślimakowego, rozwija się zapalenie labiryntu. Zapalenie labiryntu również powoduje dzwonienie w uszach i utratę słuchu.
Leczenie zapalenia ucha obejmuje leki łagodzące objawy nudności i zawrotów głowy. Mogą być również potrzebne antybiotyki, leki przeciwwirusowe lub sterydy.
Przyczyny przewlekłych zawrotów głowy
Infekcje wirusowe i bakteryjne – przewlekłe infekcje (w szczególności górnych dróg oddechowych) skutkują nawracającymi zawrotami głowy i osłabieniem organizmu.
Spadek ciśnienia krwi – spadek ciśnienia krwi jest jedną z najczęstszych i najbardziej poważnych przyczyn przewlekłych zawrotów głowy. Zaburzenia ciśnienia krwi mają jednak wielorakie przyczyny, do których należą: odwodnienie, niedobory składników odżywczych, przemęczenie i ustępujący silny stres. Silne i długotrwałe omdlenia mogą sugerować zaburzenia rytmu serca i powinny być natychmiastowo konsultowane z kardiologiem.
Sprawdź też: Jonogram: badanie poziomu elektrolitów
Migrena – osoby cierpiące na napady migreny częściej skarżą się na zawroty głowy. Nawet jeśli w danym momencie nie odczuwają silnego bólu, to zaburzenia widzenia i tzw. „mroczki przed oczami” należą do pierwszy objawów zbliżającego się napadu migrenowego.
Kiedy zawroty głowy wymagają konsultacji medycznej?
Zasadniczo należy skontaktować się z lekarzem w przypadku wystąpienia nawracających, nagłych, ciężkich lub długotrwałych i niewyjaśnionych zawrotów głowy. Również powinniśmy się udać do lekarza w przypadku nagłych i gwałtownych zawrotów głowy, którym towarzyszy którykolwiek z poniższych objawów:
- Nagły, silny ból głowy
- Ból w klatce piersiowej
- Trudności w oddychaniu
- Numbness lub paraliż rąk lub nóg
- Omdlenia
- Podwójne widzenie
- Gwałtowne lub nieregularne bicie serca
- Dezorientacja lub niewyraźna mowa
- Potykanie się lub trudności z chodzeniem
- Ciągłe wymioty
- Napady drgawek
- Nagła zmiana słuchu
- Drętwienie lub osłabienie twarzy
Leczenie zawrotów głowy
Leczenie zależy od przyczyny, dlatego niezbędna jest konsultacja lekarska.
Zapalenie ucha środkowego zwykle ustępuje z czasem samoistnie.
Łagodne napadowe zawroty głowy można leczyć wyleczony przez serię ćwiczeń polegających na przechylaniu głowy w określony sposób w celu przesunięcia zanieczyszczeń w kanałach półkolistych ucha wewnętrznego.
Zawroty głowy spowodowane problemem z rytmem lub częstością pracy serca leczy się poprzez przywrócenie prawidłowego rytmu pracy serca – na przykład za pomocą leków, rozrusznika serca lub zabiegu przeprowadzonego bezpośrednio na sercu.
Zawroty głowy spowodowane lekami zazwyczaj łatwo rozwiązać poprzez zmniejszenie dawki, zmianę lub odstawienie danego leku.
Zawroty głowy spowodowane atakami paniki lub lękiem są rozwiązywane poprzez bezpośrednie leczenie tych stanów za pomocą terapii lub leków. Przykłady możliwych metod leczenia obejmują terapię poznawczo-behawioralną, leki beta-adrenolityczne lub antydepresyjne.
Niedobory potasu a zawroty głowy
Zaburzenie gospodarki elektrolitowej na skutek niedoborów potasu również wiąże się z nawracającymi i czasami bardzo poważnymi zawrotami głowy. Jednym z kluczowych kroków prewencyjnych jest zadbanie o właściwe nawodnienie organizmu szczególnie w porach letnich i zimowych.
Na skutek ogrzewania powietrza w pomieszczeniach zimą staje się ono silnie wysuszone. Sprzyja to utracie wody w formie pary wodnej wraz z wydychanym powietrzem. Wraz z właściwymi ilościami wody powinno też się spożywać elektrolity, pamiętając jednak o ograniczeniu ilości sodu, który działa antagonistycznie w stosunku do potasu i dostęp do niego jest znacznie ułatwiony – szczególnie w przypadku diety opartej na mięsie i produktach wysoko przetworzonych.
Bibliografia:
Strupp M, Brandt T. Diagnosis and treatment of vertigo and dizziness. Dtsch Arztebl Int. 2008;105(10):173-180. doi:10.3238/arztebl.2008.0173
Kardalas E, Paschou SA, Anagnostis P, Muscogiuri G, Siasos G, Vryonidou A. Hypokalemia: a clinical update. Endocr Connect. 2018;7(4):R135-R146. doi:10.1530/EC-18-0109
Przeczytaj też:
