Elektrolity to pierwiastki i związki naturalnie występujące w organizmie. Kontrolują ważne funkcje fizjologiczne. Do elektrolitów zaliczamy:
- wapń
- chlorek
- magnez
- fosforan
- potas
- sód
Substancje te są obecne we krwi, płynach ustrojowych i moczu. Są również spożywane z jedzeniem, napojami i suplementami. zaburzeń elektrolitowych dochodzi, gdy poziom elektrolitów w organizmie jest za wysoki lub za niski. Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, należy utrzymywać równowagę elektrolitów. W przeciwnym razie może to wpłynąć na ważne systemy ciała. Poważne zaburzenia równowagi elektrolitowej mogą powodować poważne problemy, takie jak śpiączka, drgawki i zatrzymanie akcji serca.
Objawy zaburzeń równowagi elektrolitowej
Łagodne formy zaburzeń elektrolitowych mogą nie powodować żadnych objawów. Takie zaburzenia zostają wykryte przez rutynowe badanie krwi. Objawy zwykle zaczynają się pojawiać, gdy dane zaburzenie staje się poważniejsze.
Sprawdź też: Żywność ekologiczna – czy jest lepsza od żywności konwencjonalnej?
Typowe objawy zaburzeń elektrolitowych obejmują:
- nieregularne bicie serca
- szybkie tętno
- zmęczenie
- letarg
- drgawki lub drgawki
- nudności
- wymioty
- biegunka lub zaparcie
- skurcze brzucha
- skurcze mięśni
- słabe mięśnie
- drażliwość
- zamieszanie
- bóle głowy
- drętwienie i mrowienie
Przyczyny zaburzeń elektrolitowych
Zaburzenia elektrolitowe są najczęściej spowodowane utratą płynów ustrojowych w wyniku przedłużających się wymiotów, biegunki lub pocenia się. Mogą również rozwinąć się z powodu utraty płynów związanej z oparzeniami. Niektóre leki mogą również powodować zaburzenia elektrolitowe. W niektórych przypadkach winne są choroby podstawowe, takie jak ostra lub przewlekła choroba nerek.
Do jednych z najczęściej występujących zaburzeń jonowych możemy zaliczyć niedobory magnezu, który uczestniczy w odpowiedzi wielu komórek na określone bodźce środowiskowe. Magnez reguluje także komunikację poprzez układ nerwowy i skurcze mięśni. Jego niedobory prowadzą nie tylko do nieprawidłowego funkcjonowania nerwów i przesyłu impulsu, ale także są wyraźnie zauważalne na poziomie całego organizmu.
Dokładna przyczyna może się różnić w zależności od konkretnego rodzaju zaburzenia elektrolitowego.
Rodzaje zaburzeń elektrolitowych
Podwyższony poziom elektrolitu jest oznaczony przedrostkiem „hiper-”. Obniżony poziom elektrolitu określa się jako „hipo-”. Stany spowodowane nierównowagą poziomu elektrolitów obejmują:
- wapń: hiperkalcemia i hipokalcemia
- chlorek: hyperchloremia i hypochloremia
- magnez: hipermagnezemia i hipomagnezemia
- fosforan: hiperfosfatemia lub hipofosfatemia
- potas: hiperkaliemia i hipokaliemia
- sód: hipernatremia i hiponatremia
Diagnozowanie zaburzeń elektrolitowych
Proste badanie krwi takie jak jonogram może zmierzyć poziom elektrolitów w organizmie. Ważne jest również badanie krwi oceniające czynność nerek. Lekarz może zlecić badanie fizykalne lub dodatkowe testy, aby potwierdzić podejrzenie zaburzeń elektrolitowych. Te dodatkowe testy będą się różnić w zależności od danego stanu.
Na przykład hipernatremia (zbyt dużo sodu) może powodować utratę elastyczności skóry z powodu znacznego odwodnienia. Twój lekarz może wykonać test szczypania, aby ustalić, czy odwodnienie wpływa na Ciebie. Mogą również sprawdzić Twój refleks, ponieważ zarówno podwyższony, jak i wyczerpany poziom niektórych elektrolitów może wpływać na odruch.
Sprawdź też: Rola i funkcje wody w organizmie
Elektrokardiogram (EKG lub EKG), zapis elektryczny serca, może być również przydatny do sprawdzenia nieregularnych uderzeń serca, rytmów lub zmian w EKG lub EKG spowodowanych problemami elektrolitowymi.
Leczenie zaburzeń elektrolitowych
Leczenie różni się w zależności od rodzaju zaburzeń elektrolitowych i stanu podstawowego, który je powoduje. Generalnie stosuje się określone zabiegi w celu przywrócenia właściwej równowagi elektrolitów w organizmie. Obejmują one:
Płyny dożylne (IV)
Płyny dożylne (IV), zazwyczaj chlorek sodu, mogą pomóc w nawodnieniu organizmu. Zabieg ten jest powszechnie stosowany w przypadku odwodnienia spowodowanego wymiotami lub biegunką. Do płynów dożylnych można dodawać suplementy elektrolitów w celu uzupełnienia niedoborów.
Niektóre leki podawane dożylnie
Leki dożylne mogą pomóc organizmowi szybko przywrócić równowagę elektrolitową. Mogą również chronić Cię przed negatywnymi skutkami podczas leczenia inną metodą.
Leki, które otrzymasz, będą zależeć od zaburzeń elektrolitowych, które masz. Leki, które można podawać, obejmują glukonian wapnia, chlorek magnezu i chlorek potasu.
Leki i suplementy doustne
Leki i suplementy doustne są często stosowane w celu korygowania przewlekłych zaburzeń mineralnych w organizmie. Jest to bardziej powszechne u osób ze zdiagnozowaną chorobą nerek:
- wapń (glukonian, węglan, cytrynian lub mleczan
- tlenek magnezu
- chlorek potasu
- środki wiążące fosforany, w tym chlorowodorek sewelameru (Renagel), lantan (Fosrenol) i środki na bazie wapnia, takie jak węglan wapnia
Niektóre suplementy można kupić bez recepty.
Czynniki ryzyka zaburzeń elektrolitowych
Zaburzenia elektrolitowe mogą wystąpić u każdego. Niektóre osoby są narażone na zwiększone ryzyko z powodu historii choroby w rodzinie lub obciążone genetycznie. Stany zwiększające ryzyko zaburzeń elektrolitowych obejmują:
- zaburzenia związane z używaniem alkoholu
- marskość
- zastoinowa niewydolność serca
- choroba nerek
- zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja i bulimia
- uraz, taki jak ciężkie oparzenia lub złamania kości
- zaburzenia tarczycy
- zaburzenia nadnerczy
Bibliografia:
cancer.unm.edu/cancer/cancer-info/cancer-treatment/side-effects-of-cancer-treatment/less-common-side-effects/blood-test-abnormalities/electrolyte-imbalance/
El-Sherif N, et al. (2011). Electrolyte disorders and arrhythmogenesis.
Hardy S, et al. (2015). Intravenous iron administration and hypophosphatemia in clinical practice.
mayoclinic.org/symptoms/hyperkalemia/basics/definition/sym-20050776
Przeczytaj też:
