Sód i potas to dwa pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krążenia, utrzymania ciśnienia krwi na odpowiednim poziomie i równowagi kwasowo-zasadowej.
Czym jest równowaga sodowo-potasowa?
Wśród najważniejszych dla naszego organizmu pierwiastków znajduje się sód i potas, które w roztworach wodnych oraz w płynach ustrojowych naszego ciała występują pod postacią jonów. Sprawia to, że posiadają ładunek elektryczny, dzięki czemu mają zdolność przewodzenia prądu. W przypadku sodu i potasu są to jony dodatnio naładowane (kationy). W żywym organizmie cecha ta odpowiada za przewodzenie impulsów nerwowych między komórkami. Ponadto sód i potas biorą udział w utrzymaniu równowagi wodnej i kwasowo-zasadowej naszego ciała.
Rola sodu i potasu w organizmie
Rola sodu i potasu szczególnie zaznacza się w regulacji ciśnienia tętniczego krwi, w związku z ich wpływem na gospodarkę wodną organizmu.
Czy sód przewodzi prąd?
Sód dobrze przewodzi prąd elektryczny i ciepło.
Sód bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych
Zdolność przekazywania impulsów elektrycznych wpływa na prawidłowe przekaźnictwo w układzie nerwowym, a w układzie mięśniowym, zarówno szkieletowym jak i w sercu pozwala na kurczenie i rozkurczanie się mięśni.
Wpływ sodu i potasu na ciśnienie krwi
Sprawne funkcjonowanie naszego organizmu, zwłaszcza układu sercowo-naczyniowego, nerwowego oraz mięśni zależy od zachowania równowagi pomiędzy sodem i potasem. Kiedy jest ona zaburzona prowadzi do problemów z ciśnieniem tętniczym krwi, pracą serca, pobudliwością nerwową, napięciem mięśniowym czy odpowiednią zawartością wody. Dzieje się tak ponieważ sód i potas działają do siebie przeciwstawnie. Najwięcej potasu, bo aż 98% znajduje się w komórkach, w płynie wewnątrzkomórkowym, jedynie 2% obecne jest w płynie zewnątrzkomórkowym.
Sprawdź też: Zaburzenia elektrolitowe: zaburzenia wodno-elektrolitowe i kwasowo-zasadowe
Odwrotnie jest w przypadku sodu, którego ok. 10% obecne jest w wewnątrz komórek naszego ciała, a 90% w płynie pozakomórkowym. Znajdując się po przeciwnych stronach błony komórkowej sód i potas zapewniają ich właściwe napięcie elektryczne zwane potencjałem spoczynkowym, które w wyniku pobudzenia prowadzi do powstania potencjału czynnościowego i związanego z nim przekazywania impulsu do kolejnych komórek. Jak dobrze wiemy czynność skurczowa naszego serca oraz pozostałych mięśni jest uwarunkowana przekazywaniem impulsów elektrycznych. Kiedy dochodzi do zmian w zawartości jonów sodu i potasu po obu stronach błony komórkowej możliwość prawidłowego kurczenia i rozkurczania się jest zaburzona. Oddziałuje to m.in. na prawidłowy rytm pracy naszego serca.
Równowaga sodowo-potasowa i jej znaczenie dla zdrowia
Zarówno za małe jak i za duże ilości potasu bądź sodu są niekorzystne dla naszego zdrowia, to obecnie najczęstszym problemem jest zbyt duża ilość sodu oraz za mała ilość potasu w naszym organizmie. Najlepiej jest to widoczne w społeczeństwach uprzemysłowionych, których dieta oparta jest o produkty bogate w sód, a ubogie w potas. Mała ilość potasu związana jest również ze stosowaniem używek oraz brakiem aktywności fizycznej. Dodatkowo do utraty potasu i magnezu może przyczyniać się odwodnienie np. w wyniku intensywnych wymiotów lub biegunek (w wyniku zasadowicy), choroby nerek, cukrzycy typu I oraz stosowania niektórych leków moczopędnych mających na celu obniżenie ciśnienia krwi. Dziennie średnio dostarczamy ok. 2500 mg potasu, jest to o 1000 mg mniejsze spożycie niż zalecane przez Światową Organizację Zdrowia.
Liczne badania potwierdzają znaczącą rolę potasu w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, który wpływa na wydalanie sodu z organizmu a wraz z nim wody, ponadto potas zmniejsza aktywność hormonów i enzymów odpowiedzialnych za wzrost ciśnienia krwi. Dodatkowo chroni mięsień sercowy przed niewydolnością oraz zaburzeniami rytmu wynikającymi ze złego przewodnictwa impulsów elektrycznych.
Fakty dotyczące potasu:
– Dorośli powinni spożywać 4700 miligramów (mg) potasu dziennie.
– Potas wspomaga ciśnienie krwi, zdrowie układu krążenia, siłę kości i siłę mięśni.
– Buraki, biała fasola, soja i fasola lima to pokarmy o największej zawartości potasu.
– Niedobór potasu może prowadzić do zmęczenia, osłabienia i zaparć. Może prowadzić do paraliżu, niewydolności oddechowej i bolesnych niedrożności jelit.
– Hiperkaliemia oznacza, że we krwi jest zbyt dużo potasu, co może również wpływać na zdrowie.
– Potas jest dostępny w suplementach, ale źródła dietetyczne są najzdrowsze.
Przeczytaj też:
