Z chemicznego punktu widzenia elektrolity to substancje, które w roztworze stają się jonami i uzyskują zdolność przewodzenia energii elektrycznej. Elektrolity są obecne w ludzkim ciele, a równowaga elektrolitów jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszych komórek i narządów. Typowe elektrolity, które są mierzone przez lekarzy podczas badań krwi, obejmują chlor, sód i potas.
Sód jest głównym jonem dodatnim (kationem) w płynie pozakomórkowym
W połączeniu z chlorkiem tworzy substancje znana jako sól kuchenna. Nadmiar sodu jest wydalany z moczem. Sód reguluje całkowitą ilość wody w organizmie, a jego przechodzenie pomiędzy komórkami również odgrywa rolę w krytycznych funkcjach organizmu. Wiele procesów zachodzących w organizmie, zwłaszcza w mózgu, układzie nerwowym i mięśniach, wymaga do komunikacji sygnałów elektrycznych. Ruch sodu ma kluczowe znaczenie dla generowania tych sygnałów. Dlatego zbyt dużo lub zbyt mało sodu może powodować nieprawidłowe działanie komórek, a skrajne stężenia sodu we krwi (zbyt duże lub zbyt małe) mogą być śmiertelne.
Podwyższony poziom sodu (hipernatremia)
Podwyższony poziom sodu (hipernatremia) we krwi występuje na skutek nadmiaru sodu w stosunku do wody. Istnieje wiele przyczyn hipernatremii; może to obejmować chorobę nerek, odwodnienie lub utratę wody z powodu biegunki i / lub wymiotów.
Obniżony poziom sodu
Obniżone stężenie sodu (hiponatremia) występuje, gdy ilości wody w organizmie jest większa w stosunku do sodu. Dzieje się tak w przypadku niektórych chorób wątroby i nerek, u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca, u ofiar poparzeń oraz w wielu innych stanach.
Sprawdź też: Paraliż senny – przyczyny i skutki zdrowotne
Prawidłowy poziom sodu we krwi wynosi 135 – 145 mililitrów / litr (mEq / l) lub w jednostkach międzynarodowych, 135 – 145 milimoli / litr (mmol / l).
Potas jest składnikiem wszystkich komórek żywych organizmów
Potas jest głównym jonem dodatnim (kationem) znajdującym się wewnątrz komórek. Odpowiedni poziom potasu jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórek. Wśród wielu funkcji potasu w organizmie jest regulacja bicia serca i funkcji mięśni. Wzrost stężenia potasu (hiperkaliemia) lub jego niedobór (hipokaliemia) może wpływać na układ nerwowy i zwiększać ryzyko nieregularnych uderzeń serca (arytmii), które w skrajnych przypadkach mogą być śmiertelne.
Wysoki poziom potasu
Zwiększony poziom potasu jest znany jako hiperkaliemia. Potas jest wydalany przez nerki, więc zaburzenia, które osłabiają czynność nerek, mogą powodować hiperkaliemię. Niektóre leki mogą również predysponować daną osobę do hiperkaliemii.
Niski poziom potasu
Hipokaliemia lub zmniejszenie stężenia potasu może powstać z powodu chorób nerek; nadmierne straty spowodowane obfitym poceniem się, wymiotami, biegunką, zaburzeniami odżywiania, niektórymi lekami lub innymi przyczynami.
Normalny poziom potasu we krwi wynosi 3,5 – 5,0 mililitrów / litr (mEq / l) lub w i
Chlorek jest najważniejszym anionem
Chlorek jest głównym anionem (ujemnie naładowanym jonem) znajdującym się w płynie na zewnątrzkomórkowym oraz we krwi. Chlorek pomaga organizmowi w utrzymaniu prawidłowej równowagi płynów. Organizm ściśle reguluje równowagę jonów chlorkowych (Cl-). Znaczący wzrost lub spadek zawartości chlorków może mieć szkodliwe, lub nawet śmiertelne konsekwencje:
Zwiększone stężenie chlorków (hiperchloremia)
Zwiększenie stężenia chlorków może być widoczne w przypadku biegunki, niektórych chorób nerek, a czasami w przypadku nadczynności przytarczyc.
Zmniejszony poziom chlorków (hipochloremia)
Chlorek jest zwykle wydalany z moczem, potem i wydzieliną żołądkową. Nadmierna utrata może wystąpić w wyniku obfitego pocenia się, wymiotów oraz choroby nadnerczy i nerek.Normalny zakres stężeń chlorków w surowicy wynosi 98 – 108 mmol / l.
Właściwe proporcje sodu, potasu i chloru
Aby organizm mógł właściwie funkcjonować, trzeba dostarczyć mu każdego z tych pierwiastków w odpowiednich proporcjach. Stosunek sodu do potasu do chloru w diecie zdrowego człowieka powinien wynosić 1:1:1. Dorosła osoba powinna zapewnić własnemu organizmowi 2000–3000 mg potasu dziennie.
Potas w swoim działaniu jest antagonistą sodu i jest z nim bezpośrednio związany. Potas reguluje gospodarkę wodną organizmu oraz równowagę kwasowo-zasadową. Objawami niedoboru potasu może być ogólne osłabienie, ból głowy, nagły trądzik lub wysypka, podenerwowanie, zmęczenie, spuchnięte nogi, ręce, zaparcia, skurcze jelit, nadciśnienie lub nieregularne bicie serca. O zaburzeniu bilansu świadczyć mogą także: skurcze mięśni nóg występujące podczas wysiłku i w czasie upału.
Chlor i sód to składniki wydzielin i wydalin, wchodzą w skład soków trawiennych w przewodzie pokarmowym, razem z potasem uczestniczą w regulacji gospodarki wodnej organizmu oraz równowagi kwasowo-zasadowej.
Aby możliwe było zachowanie odpowiednich proporcji sodu do potasu, należy ograniczyć spożycie produktów wysoko sodowych, a zwiększyć wysoko potasowych. Najwięcej potasu znajdziemy w produktach pochodzenia roślinnego, a sodu w fast foodach, wędlinach i innych produktach zwierzęcych. Warto uważać na dosalanie potraw. WHO zaleca spożycie maksymalnie 6 gram soli na dzień, czyli jedną, płaską łyżeczkę (najlepiej jednak, jeśli ta wartość będzie oscylowała w granicach 2-3g). W Polsce zjadamy jej ok. 20g/dobę!
Przeczytaj też:
